Van 12 december tot en met 4 januari vindt er in G A L E R I E 4 4 een duo-expositie plaats van beeldend kunstenaar Doortje van Ginneken, de coördinator van de galerie, en beeldhouwster Agada Oosterbaan. De tentoonstelling draagt de titel ‘Terra’, want het aardse, de natuur, dient beide kunstenaars als inspiratiebron, en daarnaast is steen is het materiaal waarmee Agada werkt; ‘De aarde zit er vaak nog aan.’ Ik ontmoet beide kunstenaars in Doortjes sfeervolle atelier in het Westeinde, de muren vol schilderijen, kleurige vlakken, associaties met landschappen, prachtig van kleur.
Nadat Doortje al een aantal jaren cursussen portrettekenen en schilderen aan de Vrije Academie in Den Haag had gevolgd, studeerde ze ‘tekenen, schilderen en etsen’ aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten, gouden jaren vond ze het. Etsen vond ze heel leuk, maar schilderen en tekenen was haar ding: ze is meer voor het ‘onverwachte ontstane’. Na haar afstuderen werkte ze aan het Koorenhuis, waar ze workshops gaf en boekjes en folders voor de afdeling publiciteit ontwierp. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan, en Doortje ging na een aantal jaren op zoek naar een plek waar ze zich weer helemaal aan het tekenen en schilderen kon wijden: atelier Westeinde. Inmiddels is dit atelier een klein cultureel pareltje in het hart van Den Haag, waar ze niet alleen schildert, tekent en lessen geeft, maar waar ook muziek gemaakt wordt en concertjes en andere culturele activiteiten plaatsvinden.
De eerste vijf jaar in het atelier heeft Doortje nog erg gezocht naar wat ze wilde. Landschappen bleken haar het meest te inspireren, de verlatenheid ervan, ook ruïnes. Het heeft voor haar een bepaalde diepgang, haar ‘romantische inslag’, lacht ze. Eerst waren haar schilderijen nog vrij figuurlijk, maar in de loop der jaren is ze de landschappen steeds sterker gaan abstraheren, wat zijn neerslag ook vindt in de titel van haar laatste series: ‘Voorbij landschap’. Doortje benadrukt dat ze vooral de verf wil laten spreken, meer dan de afbeelding. De verf moet de toeschouwer triggeren door de manier waarop hij is opgebracht: dik, dun, transparant, kleur. De ondertitel van haar tentoonstelling is dan ook ‘De zeggingskracht van verf.’ Maar hoewel de toeschouwer de afbeelding zelf mag invullen, blijft de oorsprong van haar schilderijen altijd zichtbaar: ze zijn landschappelijk, organisch, Doortje speelt met figuurlijke elementen.
Doortje werkt vanuit een idee, een schets, een beeld in haar hoofd dat ze als een avontuur op het doek laat ontstaan. Vandaar haar voorliefde voor olieverf, die kun je eraf halen, je kunt vergissingen maken en weer opnieuw beginnen. ‘Ik ben dol op olieverf.’ Als ik Doortje aanspreek op haar prachtige kleurgebruik toont ze ons trots het indrukwekkende palet waarop ze haar kleuren mengt, zit te ‘kokkerellen’ zoals ze het zelf noemt, zodat het palet zelf een waar kunstwerk is van in elkaar overvloeiende kleuren. Daarnaast creëert ze bepaalde kleureffecten door bijvoorbeeld een vieze kwast te gebruiken of een kwast samen met olieverfmedium in water te dompelen. Behalve olieverf gebruikt ze ook graag tempera, verf op waterbasis met eidooier om de pigmenten te binden, die ze, net als de oude meesters vroeger, zelf maakt.
Bij haar schilderijen gaat ze uit van een soort plattegrond, die zij instinctief inkleurt en waarbij ze de verf laagje op laagje aanbrengt. Het is nooit in één keer klaar. Vaak is de basis van een schilderij een tekening die ze buiten heeft gemaakt, want ze werkt graag en plein air. Of ze nu op vakantie is of een fietstocht maakt, Doortje heeft altijd haar tekenspullen bij zich om vast te kunnen leggen wat indruk op haar maakt. De verschillende series ‘Voorbij Landschap’ zijn door haar geliefde strand en duinen geïnspireerd, en door de verlaten, troosteloze bunkers uit de Tweede Wereldoorlog, maar ook door krijtrotsen in de Bretagne, tabakplantages op Cuba, ruïnes in Griekenland of hutjes op Kaapverdië. Soms zijn de tekeningen die ze als voorstudie maakt zo mooi dat ze het zo laat.
Doortje schildert ook portretten (in opdracht) en maakt graag projecten in combinatie met muziek, zoals het video-ontwerp DE WORDING uit 2009 met een verteller en blazersensemble (https://youtu.be/Pt2kCNnrAUA), of het video-ontwerp voor het Concert van Verbinding tijdens de internationale dag van de vrede in Apeldoorn september jl. Op 25 januari zal in de Paleiskerk in Den Haag een concert plaatsvinden, waar schilderijen die Doortje bij de compositie ‘Schilderijen van een tentoonstelling’ van de Russische componist Modest Moessorgski maakt, de muziek zullen omlijsten.
Doortje ontving in 2018 de ArtiBrak Galerieprijs en is lid van PULCHRI Studio Den Haag.
Agada Oosterbaan
Voor Agada is het de tweede keer dat zij in de galerie exposeert. Agada tekende en schilderde totdat ze rond 2000 door een beeldhouwcursus ontdekte dat beeldhouwen haar ware passie is. Zij maakte zich vervolgens de verschillende technieken van het beeldhouwen, schuren en polijsten zelf eigen, volgde het toelatingsjaar voor de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten – en bleek zo getalenteerd dat een meerjarige opleiding aan de Koninklijke Academie in haar geval overbodig werd geacht.
Sindsdien maakt Agada ragfijne, fragiele beeldhouwwerken, soms zo dun als papier; zij zoekt altijd het kwetsbare op. Agada verklaart haar gevoel voor het fragiele met het gevoel voor klank dat ze door zanglessen en jarenlang zingen in koren heeft ontwikkeld. Tijdens het beeldhouwen en polijsten luistert ze naar de klank van de steen, ze hoort wanneer ze van beitelen moet overgaan naar raspen en schuren en wanneer ze welke rasp moet gebruiken. Zen-meditatie helpt haar haar hoofd leeg te maken en verdiept dit ‘luisteren’, zodat ze altijd op tijd stopt.
Agada’s beelden zijn abstract, ze spreekt zelf van ‘dynamisch abstract’, want ze zijn altijd geïnspireerd door de natuur, door de dynamiek van golven, beweging en stromen van zee, strand, water, het noorderlicht. Ze wil de natuur niet nabootsen, maar deze dynamiek tot uitdrukking brengen. Dit lukt haar wonderwel, een bewonderaar beschreef haar werk heel treffend als ‘gestolde muziek uit hogere sferen’.
Agada maakt van te voren geen schetsen, ze voelt aan de steen en gaat aan de slag. Dat je van harde materialen zoals steen zoiets fragiels, kwetsbaars en breekbaars kunt maken, blijft haar boeien. Heel zelden maakt zij ook figuratieve beelden, zoals hartjes, maar dit doet zij vooral om zichzelf uit te dagen en te laten zien dat ze dat ook kan.
Agada werkt het liefst met marmer, seleniet, serpentijn, maar vooral met albast. Met deze doorzichtige steen maakt zij beeldhouwwerken die bijna doorzichtig zijn en van glas lijken, en die haar voorstelling van gestolde beweging het meest benaderen.
In 2020 heeft Agada de 4e prijs gewonnen bij de tentoonstelling: ‘De verandering’ naar aanleiding van het 25-jarig bestaan van de Beeldhouwwinkel in Den Haag.
Agada en Doortje zijn overtuigd dat hun werk elkaar prachtig zal aanvullen. Het is immers ontstaan uit dezelfde inspiratiebron, terra, natuur, en door ieder van hen op eigen wijze tot abstractie verheven.
Deze bijzondere expositie wordt geopend op 14 december om 17.00 uur door Krijn Taat.
Hetty Burgers, december 2024